CHP İYİ Parti, Saadet Partisi, DEVA Partisi, Demokrat Parti ve Gelecek partisi liderleri bugün 28 Şubat Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem zirvesinde bir araya geldi. 6 partinin ortak hazırladığı güçlendirilmiş parlamenter sistem çalışmasını kamuoyuna açıklanıyor. Programın sunuculuğunu Tuluhan Tekelioğlu yapıyor. Güçlendirilmiş parlamenter sistem önerileri arasında neler var? İşte ayrıntılar...
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem sunumu metni hazırlayan genel başkan yardımcıları CHP'den Muharrem Erkek, İYİ Parti'den Bahadır Erdem, Gelecek Partisi'nden Ayhan Sefer Üstün, DEVA Partisi'nden Mustafa Yeneroğlu, Saadet Partisi'nden Bülent Kaya, Demokrat Parti'den Bülent Şahinalp tarafından yapılacak. Genel başkan yardımcıları sırayla metinden bir bölüm okuyor... İlk bölümü CHP'den Muharrem Erkek okudu ve sözlerine "Savaşa hayır" diyerek başladı. Erkek'in konuşması şu şekilde:
Bu yeni bir başlangıç, yeni bir inşadır
- İstişareyi esas alarak hazırladığımız metni açıklıyoruz. Anayasa değişikliği demokrasinin asli ilkelerini hiçe sayılarak hazırlanmış, demokratik şekilde müzakere edilmeden 41 gün gibi kısa sürede kabul edilmiştir. Cumhurbaşkanına çok geniş ve denetimsiz yetkiler verilmiştir. Egemenliği şahsileştiren bu sisteme biz karşı çıkıyoruz. Meclis'in devredilemez bütçe hakkı dahi ortadan kaldırılmıştır.
- Biz bu demokrasiden uzak sisteme karşı çıkıyor ve ülkemizi Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem'le, demokrasiyle taçlandırmak istiyoruz. Tüm insanların insan onuruna yaraşır bir hayat yaşamasını sağlamak istiyoruz.
- Temel insan haklarının tamamını teminat altına alacağız. Bu sistem, düşünce özgürlüğünün, basın, din , vicdan özgürlüğünün, kadın ve çocuk haklarının korunduğu bir sistemdir. Bu sistem her vatandaşına eşit şekilde yaklaşan çoğulcu bir sistemdir.
- Şeffaf ve hesap verebilir bir sistemdir. Bunun güvencesi de hazırladığımız siyasi etik kanunudur. Bu yeni bir başlangıç, yeni bir inşadır.
Seçim barajını yüzde 3'e düşüreceğiz
DEVA Partili Mustafa Yeneroğlu'nun konuşması şu şekilde:
- Yarının Türkiye'si için gerçekleştirdiğimiz tarihi ana şahitlik ediyoruz. Masum insanların bombalanmasına hayır diyerek sözlerime başlıyorum. Kuvvetler ayrılığı ilkesi ve etkin denetim mekanizmaları olan bir yönetim sistemi amaçlıyoruz.
- Hükümeti güçlendirirken meclisi zayıflatmama isteğindeyiz. Parlamenter sistemin kalbi olan TBMM'nin kanun yapma eylemini saplayacağız.
- Seçim kanunlarında yapılan düzenlemelerle siyasette dürüstlük güvence altına almaktadır. Temsil gücünü artırmak ve temsilde adalet için seçim barajını yüzde 3'e düşüreceğiz.
- Siyasi partilere ve adaylara yapılan belirli miktarın üzerindeki bağışların kamuoyuna açıklanmasını zorunlu kılacağız.
- Siyasiler arasında adalet sağlanması için en az yüzde 1 oy alan siyasiler hazine yardımından pay alacaktır.
- Yeni bir iç tüzük hazırlayarak demokrasinin ilkelerine uygun hale getireceğiz. Yasama işlevini koruyacağı. Torba kanun uygulamasına son vereceğiz. Yasama komisyonlarının çalışmasını işlevsel hale getireceğiz.
- Meclisin denetim mekanizmasını güçlendirip hükümetin hesap verebilirliğini artıracağız. Yazılı soru önergelerine cevap için süre belirleyeceğiz, yapmayan bakana soruşturma uygulayacağız.
- Parlamentoların hakkı olan bütçe hakkının devredilemezliğini tesis edeceğiz. Meclis'in bütçe hakkını devredilemez bir yetkisi olarak belirleyeceğiz.
- Hesap komisyonu kuracağız, başında ana muhalefetten biri olacak.
Cumhurbaşkanı'nın görev süresi 7 yıl olacak
Demokrat Partili Bülent Şahinalp'ın konuşması şu şekilde:
- Öngördüğümüz sistemde millet iradesini esas alan, katılımcı, istikrarlı ve hesaplı bir sistem kuracağız. Cumhurbaşkanı kendisinden beklenen uzlaştırıcı ahkam rolünü üstlenecektir. Yarın güçsüz bir iktidarla karşılaşmamak adına başbakan ve Bakanlar Kurulu güçlendirilecektir.
- Cumhurbaşkanının görev süresini 7 yıl olarak belirleyeceğiz. Cumhurbaşkanının tarafsızlığını her yönden ispatlayabilmesi için ise yalnızca bir kez görev alabilecek. Bu süre bittikten sonra ise bir daha aktif siyasette yer alamayacaktır.
- Başbakanın belirlenmesinde, Cumhurbaşkanı, hükümet kurma görevini Meclis'te en çok vekile sahip partiye verilecektir.
- Bakanlar, TBMM üyeleri arasından başbakan tarafından atanacaktır. Başbakan ve Bakanlar Kurulu Meclis'e karşı sorumlu olacaklardır. Gensoru ve yapıcı güvensizlik oyu birleştirilecektir. Yeni hükümetin kurulması güvence altına alınmadan mecbur hükümet düşürülemeyecektir.
- Cumhurbaşkanı veya Bakanlar Kurulu tek başına OHAL ilan edemez. Bu yetki Cumhurbaşkanlığı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu tarafından TBMM'ye sunulacaktır. OHAL kanununda sürenin keyfi uzamaması için düzenlemeler yapılacaktır.
Haksız yere hapis cezası alanlara tazminatlar hemen ödenecek
Gelecek Partili Ayhan Sefer Üstün'ün konuşması şu şekilde:
- Öncelikle yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını sağlayacağız. Bu kurum ve organlara yürütmenin müdahalesini engellemenin tedbirlerini alacağız. Hakimlik ve savcılık mesleklerini tam bağımsızlık için birbirinden ayıracağız. Hakim ve savcıların mesleğe kabullerini yeniden düzenleyeceğiz.
- Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarının derhal uygulanmasını sağlayacak düzenlemeler yapacağız. Hakimin bu yönde karar vermesini bir ölçüt olarak kabul edeceğiz.
- Haksız yere hapis cezası alanlara ödenecek tazminatın verilmesini sağlayacağız.
- Hakimler ve Savcılar Kurulu'nu kaldırıp Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu kuracağız. Adalet Bakanı ve müsteşarı - - - Hakimler Kurulu'nda yer almayacak.
Çoklu Baro uygulamasını kaldıracağız, AYM'yi değiştireceğiz
- Savunmayı anayasal güvenceye kavuşturacağız. Çoklu baro uygulamasına son vereceğiz. Barolar Birliği seçiminde temsilde adaleti sağlayacağız.
- Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetkilerini genişleteceğiz. Bireysel başvurunun kapsamını genişleteceğiz. Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açma kapsamını da genişleteceğiz. Mahkeme üyelerinin en az dörtte üçünün hukukçu olmasını sağlayacağız.
- YSK, anayasada bir yüksek mahkeme olarak düzenlenecek. Yargısal ve idari kurul olarak ikiye ayrılacak.
- Sayıştay'ı Anayasa'da yüksek mahkeme olarak düzenleyeceğiz. Sayıştay denetiminin kapsamını tüm kamu kuruluşlarını kapsayacak şekilde düzenleyeceğiz."
