Koronavirüs salgını, Güney Afrika'dan dünyaya hızla yayılan Omicron varyantıyla hızla yayılmaya devam ediyor. Delta varyantı da hala mevcuttur ancak Omicron varyantı, dünya çapında artan vakalarla baskın varyant haline geldi.
Koronavirüs enfeksiyonuna genel olarak solunum yollarını etkileyen SARS-CoV-2 virüsü neden olur. Virüs öksürme, hapşırma ve virüs partiküllerinin farklı şekilde bulaşmasıyla yayılır.
Koronavirüsün kuluçka süresi (enfeksiyonun başlangıcından belirtilerin başlamasına kadar geçen süre) 2-14 gün ve genellikle 4 veya 5 gündür. Tüm enfeksiyonların yaklaşık yüzde 40'ının asemptomatik olduğu, yani insanların hiçbir belirti yaşamadığı ve virüsü bulaştırabildiği tahmin edilmektedir.
2019'un sonlarında ortaya çıkan ve 2020'de hakim olan koronavirüsün en yaygın belirtileri arasında tat veya koku kaybı, baş ağrısı, kas ve vücut ağrısı, kuru öksürük, nefes darlığı, yüksek ateş, tükenmişlik ve ishal bulunuyordu.
Hastalığın klinik tablosu, kişinin risk faktörlerine ve aşılanma durumuna göre önemli ölçüde değişiklik gösteriyor. Hastalığın daha ağır, hatta hastanede yatış ve oksijen desteği gerektirebilecek formunun aşısız veya kanser, kronik böbrek hastalığı, kronik karaciğer hastalığı, kronik akciğer hastalıkları (ağır astım, KOAH, pulmoner hipertansiyon gibi), kistik fibroz, tip 1 veya 2 diyabet, kalp hastalıkları (kalp yetmezliği, koroner kalp hastalığı, yüksek tansiyon), HIV enfeksiyonu, bağışıklığı baskılayan durumlar (kemoterapi, organ nakli), gebelik ve tüberküloz gibi durumlarda daha yaygın olduğu bilinmektedir.
Şiddetli koronavirüs enfeksiyonlarında genellikle şiddetli öksürük, yüksek ateş (39ºC'nin üzerinde) ve nefes darlığı görülür.
Delta ve Omicron varyantı, koronavirüsün alt tipleridir. Delta varyantında hastalarda baş ağrısı, boğaz ağrısı ve burun akıntısı daha sık görülürken ateş, öksürük, tat ve koku kaybı gibi belirtiler daha az görülür.
Omicron varyantında da ateş, öksürük, tat ve koku kaybı yaşama olasılığı çok daha düşüktür ve hastalar daha sıklıkla burun akıntısı, baş ağrısı, yorgunluk , hapşırma ve boğaz ağrısı gibi soğuk algınlığı gibi belirtiler yaşarlar.
İngiltere merkezli belirti toplama uygulaması olan ZOE COVID çalışmasına göre, Delta ve Omicron varyantlarının belirti profilinde net bir fark yoktur. 30 Kasım 2021 ile 1 Ocak 2022 tarihleri arasında 69 bin 279 hastanın (52 bin 297 Omicron varyantı ve 16 bin 982 Delta varyantı) verilerinin incelendiği bir çalışmada, Omicron vakalarının yüzde 53 daha düşük hastaneye yatış riski, yüzde 74 daha düşük yoğun bakım riski ve yüzde 91 daha düşük ölüm riski ile sonuçlandığı görüldü.
Çalışma ayrıca, Omicron varyantlı hastaların hiçbirinin ventilasyona ihtiyaç duymadığını gösterdi. Bu sonuçlardan hareketle uzmanlar, çoğu durumda Omicron varyantının daha hafif bir klinik tabloya neden olduğunu söylüyor.
Omicron'un çocuklarda özellikle ateş, boğaz ağrısı, öksürük, kusma ve ishale neden olma riskinin daha yüksek olduğuna dair kanıtlar vardır. Çocuklarda enfeksiyon genellikle hafif seyredse de, özellikle 5 yaş altı çocukların Omicron varyantı ile hastaneye başvurduğu görülmüştür.
Genellikle 4-6 gün olan kuluçka döneminden sonra belirtiler ortaya çıkar. Her bireydeki klinik tablo önemli ölçüde o kişinin risk faktörlerine, aşılanma durumuna ve varyanta bağlı olarak değişir ancak günlere göre koronanın genel belirtileri şu şekildedir:
1 - 3 Gün
İlk belirtiler büyük ölçüde değişebilir, bazı kişiler yorgunluk veya baş ağrısı hissedebilir, bazıları ise ilk belirtilerden bağımsız olarak boğaz ağrısı, öksürük veya ateş yaşar, hastalık bu aşamada hafiftir.
4 - 6 Gün
Bazı insanlar daha şiddetli belirtiler geliştirmez ancak bazılarının bu aşamada önceki belirtileri kötüleştirmeye başlar. Ateş, kas ağrıları, titreme, tat ve koku kaybı, öksürük oluşabilir.
7 - 10 Gün
Hastalığı hafif geçiren çoğu kişi daha iyi hissetmeye başlar, iyileştiğinizi hissediyorsanız, hastalığın yayılmasını önlemek için karantinayı tamamlamanız önemlidir. Daha şiddetli belirtileri olan hastalarda önceki belirtilerin devam etmesi veya kötüleşmesi durumu olabilir. Bu süre zarfında belirtileri izlemek ve ciddiyetine dikkat etmek ve bir doktorla temas halinde olmak önemlidir. Nefes darlığı veya şiddetli öksürük gibi belirtilerde iyileşme olmazsa, mutlaka tıbbi yardım istenmelidir.
Beşinci ila 10'uncu günler (en kötü günler) belirtilerin izlenmesi ve hastalığın iyileşip iyileşmediği veya solunum desteği ve hastaneye yatış gerektirip gerektirmeyeceği açısından çok önemlidir. Koku ve tat kaybının normale dönmesi haftalar ve aylarca sürebilir.
Çoğu insan koronavirüsün uzun vadeli etkilerini yaşamaz. Koronavirüsün uzun süreli etkileri haftalarca veya aylarca sürebilir. Etkiler 4 haftadan fazla sürüyorsa bu durum Uzun Covid olarak adlandırılır. Uzun Covid, tüm koronavirüs belirtilerini içerebilir ve hafif, orta veya şiddetli belirtileri olan kişilerde ortaya çıkabilir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 18 ila 34 yaş arasındaki kişilerin yüzde 20'sinin uzun süreli belirtileri bildirdiğini belirtmektedir.
Telefon: 0532 268 05 48
E-Mail: info@kilithaber.com